Được
biết Thanh Hoá là nơi có nhiều danh lam thắng cảnh kì thú, những khu
du lịch nổi tiếng như biển Sầm Sơn, rừng quốc gia Bến En, Thành Nhà
Hồ, nhưng nếu chưa đến thăm suối cá thần, chưa được chiêm ngưỡng phong
cảnh tự nhiên kì thú
này thì quả là điều đáng tiếc. Ai đó có thể được nghe kể lại, hoặc qua
những bức ảnh chụp, hay những thước phim camera…cũng khó làm cho ta cảm
nhận đầy đủ về sự hấp dẫn của suối cá thần đã hàng ngàn năm gắn với
đồng bào bản địa.
Cầu treo bắc qua sông Mã
Vượt
qua hàng ngàn km đoàn chúng tôi đến được thành phố Thanh Hoá. Trung
tâm thành phố Thanh Hoá, theo quốc lộ 217 về hướng Tây cách khoảng gần
90 km, du khách tha hồ được chiêm ngưỡng suối cá thần tại địa bàn bản
Ngọc (làng Ngọc), xã Cẩm Lương, huyện Cẩm Thuỷ, tỉnh Thanh Hoá. Suối cá
đã có hàng ngàn năm nay bên dưới chân núi Trường Sinh. Mặc dù đang là
mùa lũ nhưng suối cá thần không thể kém đi cái vẻ đẹp kì bí - Một cảnh
đẹp mà thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước bởi nét độc đáo,
hoang sơ - suối cá thần đã được Nhà nước xếp vào một trong những cảnh
đẹp Việt Nam.
Sự tích suối cá thần
“Ngày xưa, đã từ bao giờ cũng không còn khẳng định được thời gian, có thể nói nơi bản Ngọc thời kì khai thiên, lập địa, vào một năm nọ thời tiết khắc nghiệt, hạn hán, mất mùa quanh năm, người dân vô cùng túng khó. Một hôm hai vợ chồng trong bản hiếm muộn con, đi làm đồng về và nhặt được quả trứng có hình thù lạ. Người vợ đem quả trứng ra suối Ngọc thả xuống nhưng quả trứng không chịu rời khỏi tay. Hai vợ chồng quyết định đem quả trứng về nhà đặt vào ổ gà đang ấp, quả trứng lại nở ra một con rắn. Sợ quá người chồng đem con rắn ra suối Ngọc thả nhưng đến tối con rắn lại bò về gia đình vợ chồng này. Sau đó họ quyết định để con rắn ở lại cùng với gia đình. Thật bất ngờ từ đó đồng ruộng, hoa màu luôn tốt tươi, nước nôi thoả mái, đời sống nhân dân ấm no. Và chàng rắn này đã trở thành vị cứu tinh và mọi người tôn sùng. Nhưng đến một hôm trời nổi giông, bão, sấm chớp. Sau cơn giông bão mọi người thấy xác rắn nằm bên núi Trường Sinh, đầu hướng về bản Ngọc. Thương tiếc cho chàng rắn, mọi người đem xác chôn dưới chân núi Trường Sinh và lập đền thờ gọi là Ngọc Từ. Trong buổi tế lễ, đồng bào bản Ngọc được thần báo mộng là rắn chết do quyết chiến với thuỷ quái và kết quả thuỷ quái thất bại, dù giữ được bản nhưng chàng rắn phải gửi lại xác của mình. Từ đó ở suối Ngọc dưới chân núi Trường Sinh xuất hiện đàn cá thần luôn quây quần trước đền Ngọc Từ để hầu hạ chàng rắn…”
Đứng
bên này sông trên đường vào suối cá thần, du khách được chiêm ngưỡng
toàn cảnh thiên nhiên, làng bản. Trước hết bởi chiếc cầu treo hiện đại
bắc qua dòng sông Mã đã đưa vào sử dụng. Bên dưới cầu là dòng nước trong
vắt, chiếc cầu treo như hình con thoi uốn lượn. Từ trên cầu, du khách
có thể được chiêm ngưỡng khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, những dãy
núi đá cao vút nằm bên bờ sông với nhiều hình dáng đầy sức tưởng tượng
của tự nhiên ban tặng, mỗi dãy núi có độ cao, hình hài khác nhau, với
danh tính rất mực gần gũi, như núi Thằn lằn, núi con Cò…thật lạ kì. Nếu
như chúng ta thích được cảm giác mát của dòng sông chúng ta có thể đi
trên những con đò của người dân bản xứ, dòng sông chảy xiết càng làm
cho tâm trạng của chúng ta rạo rực bồi hồi nhưng đầy chất lãng mạn quê
hương, làng bản. Qua sông Mã, khoảng 4 km nơi đó chính là suối cá thần.
Khi
du khách được tận mục sở thị về hình ảnh của suối cá thần ta không thể
không ngỡ ngàng với vẻ đẹp của cá. Hình ảnh đàn cá Thần sẽ làm cho bất
kì du khách nào cùng phải ngạc nhiên bởi sự tò mò đầy quyến rũ.
Theo
lời kể của người dân địa phương những người cao tuổi thì suối cá thần
đã có từ lâu đời không ai biết, chỉ biết rằng đấy là vật được mọi người
tôn kính và thờ chúng để cuộc sống bình an… Cụ Trương, nay đã 83 tuổi,
người gốc bản xứ kể rằng: “Đàn cá được sinh ra trong những hang động
bí ẩn, cá Thần ở đây là vật linh thiêng, do vậy không ai được bắt hoặc
ăn thịt cá”.
Có
câu truyện đồn rằng: Khi xưa một người xa xứ ăn trộm cá thần, khi trên
đường về ông đã bị đột tử và cả nhà ông, con cái người thì chết trẻ,
người thì bị què quặt… Từ đó mà mọi người càng tôn sùng những chú cá
Thần của mình, họ thường chăm sóc, nuôi nấng, chiều chuộng hết sức chu
đáo những chú cá. Nhưng cái kì lạ ở đây làm cho mọi người phải tò mò,
chú ý, đó là chỉ với một dòng nước từ một hốc đá ngầm chảy từ chân núi
có tới hàng ngàn, hàng vạn chú cá nối đuôi bơi ra, bơi vào. Hơn nữa
những chú cá Thần không giống với những cá bình thường, hình cá chép,
môi đỏ rực, có khuyên tai to lộ rõ, thân cá màu đỏ hồng.
Nếu
như du khách đến vào mùa nước cạn (thường vào mùa Đông) ta được chiêm
ngưỡng phần lớn hình dạng của cá, mặt nước chỉ chừng 20 - 40 cm, cá lộ
rõ phần bụng và phần trên của cá. Mỗi khi bơi cá phát sáng nhiều màu
lấp lánh ánh bạc trông thật vui mắt. Du khách cũng có thể vuốt ve thân
hình của cá làm chúng thích thú, tuy nhiên không được bắt cá lên khỏi
mặt nước…Cá rất thân thiện với con người. Mỗi khi đồng bào ra suối Ngọc
rửa rau, vo gạo ai cũng nhớ thả cho cá một ít rau cỏ, ít gạo, lạc
rang… Bên trên suối cá là một hang động, nơi đó chúng ta có thể thắp
hương để “cầu” “thần” cá phù hộ điềm tốt lành. Trong hang, cũng là một
khung cảnh tự nhiên tuyệt đẹp, du khách tha hồ chiêm ngưỡng chúng,
những nhũ đá nhô ra theo những hình dạng khách nhau, màu sắc khác nhau.
Bên
cạnh là dãy núi còn được giữ khá nguyên vẹn của hệ thống rừng nguyên
sinh với các động thực vật đặc trưng của vùng nhiệt đới. Còn đối với
người dân thì thực sự thân thiệt, mộc mạc và thánh thiện vô cùng, họ sẵn
sàng cho du khách tạm trú qua đêm mà không mất một khoản lệ phí nào.
Họ vẫn còn lưu giữ những nét văn hoá truyền thống như: dệt thổ cẩm,
uống rượu cần, múa Pồn Pông, đặc biệt là nét văn hoá sinh hoạt đặc sắc
của đồng bào Mường mà chỉ có duy nhất ở đây có, chính là những tục lễ
cưới hỏi…Chính vì vậy, đó là những nét mà thu hút nhiều du khách trong
và ngoài nước đến thăm quan.
Suối
cá thần phải chăng chỉ là chuyện hư cấu của người dân bản địa? Nhưng
những bí ẩn vẫn còn đó, chúng ta hãy đến và tìm hiểu một lần các bạn sẽ
cảm thấy mình nhẹ nhàng hơn, thanh thản hơn và sẽ có nhiều điều mới lạ
sẽ đến với bạn. Hy vọng suối cá thần sẽ tạo nên cả một quần thể du lịch
cực kì hấp dẫn, độc đáo bên dưới núi Trường Sinh hùng vĩ. Chúng tôi
chỉ mong rằng Nhà nước sẽ đầu tư nhiều hơn nữa làm cho suối cá thần trở
thành khu du lịch nổi tiếng thu hút khách trong và ngoài nước, thực sự
trở thành một trong những cảnh đẹp của làng cảnh đẹp Việt Nam.
Về thăm suối cá, nhớ chọn những ngày nắng đẹp. Khi đó du khách sẽ ngợp mắt trước đàn cá thần với lớp vảy xanh óng ánh đặc kín dòng suối như trẩy hội. Những chú cá chẳng hề sợ người, cứ thản nhiên bơi lội như thể đã quen với việc có hàng trăm cặp mắt đổ dồn chiêm ngưỡng chúng.
Và biết đâu, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng chú cá chúa, mà theo lời kể của người dân làng Lương Ngọc, chúng chỉ ra khỏi hang một lần trong năm.
Và biết đâu, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng chú cá chúa, mà theo lời kể của người dân làng Lương Ngọc, chúng chỉ ra khỏi hang một lần trong năm.
Vào ngày mưa lạnh, đàn cá đổ ra suối thưa thớt hơn. Nhưng đó lại là những ngày Ban quản lý khu du lịch Suối cá miễn phí vé cho khách tham quan. Hiện nay giá vé vào thăm suối cá là 10.000 đồng/người đối với người lớn và 5.000 đồng với trẻ em.
Ngoài chiêm ngưỡng cá thần, du khách đến đây còn có thể khám phá hang động trên núi Trường Sinh. Những khối thạch nhũ tuyệt đẹp cuốn hút không ít khách tham quan dù đường đi khá hiểm trở.
Bỏ ra 50.000 đồng, du khách có thể thuê một hướng dẫn viên nhí người bản địa dẫn mình lên động. Nhóm “hướng dẫn viên” có khoảng 20 em, chủ yếu là trẻ con ở các làng xung quanh suối Ngọc.
Một buổi đi học, một buổi các em tụ tập tại suối cá cho thuê dép tổ ong, đèn pin, hoặc dẫn khách tham quan hang động. Nhỏ nhất trong đội là Ngọc, cô bé mới 9 tuổi, nhưng lời giới thiệu, thuyết minh của em ngọt ngào và mượt mà lắm.
Linh, 15 tuổi, lớn nhất trong nhóm cho tôi biết, phần thuyết minh của các em về động Trường Sinh chủ yếu do đọc trong những cuốn sách, danh bạ giới thiệu về suối cá thần và các điểm tham quan du lịch của Thanh Hóa được bán tại đây.
Ngoài chiêm ngưỡng cá thần, du khách đến đây còn có thể khám phá hang động trên núi Trường Sinh. Những khối thạch nhũ tuyệt đẹp cuốn hút không ít khách tham quan dù đường đi khá hiểm trở.
Bỏ ra 50.000 đồng, du khách có thể thuê một hướng dẫn viên nhí người bản địa dẫn mình lên động. Nhóm “hướng dẫn viên” có khoảng 20 em, chủ yếu là trẻ con ở các làng xung quanh suối Ngọc.
Một buổi đi học, một buổi các em tụ tập tại suối cá cho thuê dép tổ ong, đèn pin, hoặc dẫn khách tham quan hang động. Nhỏ nhất trong đội là Ngọc, cô bé mới 9 tuổi, nhưng lời giới thiệu, thuyết minh của em ngọt ngào và mượt mà lắm.
Linh, 15 tuổi, lớn nhất trong nhóm cho tôi biết, phần thuyết minh của các em về động Trường Sinh chủ yếu do đọc trong những cuốn sách, danh bạ giới thiệu về suối cá thần và các điểm tham quan du lịch của Thanh Hóa được bán tại đây.
Nếu đến thăm suối cá vào ngày hội của làng Lương Ngọc, mùng 8 tết âm lịch hàng năm, du khách còn có cơ hội thưởng thức những điệu múa xòe, múa cồng chiêng của bà con dân bản. Trong tương lai gần, khi 10 ngôi nhà sàn thuộc một dự án phát triển làng Lương Ngọc thành làng du lịch của Bộ Văn hóa Thông tin và Truyền thông được dựng xong, điểm du lịch nổi bật của xã miền núi này sẽ không chỉ là cá thần, mà còn là không gian văn hóa đặc sắc của người dân tộc Mường.
Đến suối cá thần, du khách sẽ được thưởng thức cơm lam, ngô nếp nướng, và có nhiều lựa chọn để xách quà mang về là các sản vật của rừng khá phong phú như rau, quả rừng, mật ong, cây thuốc…
Đến suối cá thần, du khách sẽ được thưởng thức cơm lam, ngô nếp nướng, và có nhiều lựa chọn để xách quà mang về là các sản vật của rừng khá phong phú như rau, quả rừng, mật ong, cây thuốc…